Düz Cam Fabrikalarında Enerji Verimliliği

Düz Cam Fabrikalarında Enerji Verimliliği

Düz cam üretimi ülkemizde önemli bir endüstri koludur. Bu sektörün daha çok gelişebilmesi hem iç hem de dış piyasa koşulları altında rekabet edebilmesine bağlıdır. Bu nedenle sektörün uzmanları bir taraftan üretim maliyetlerini düşürebilmenin yollarını bulmaya çalışırken, diğer taraftan da yeşil endüstri mevzuatı ve standartlarının gereği olarak çevre emisyonlarını da azaltmak durumundadırlar. Bunun en etkili yöntemlerinden birinin de üretim maliyetinin %10’luk bölümünü oluşturan enerji girdilerini düşürmek olduğu sektörün bütün paydaşları tarafından bilinmektedir.
Yüksek enerji tüketim yoğunluğuna sahip düz cam üretimi için verimli enerji tüketimi potansiyellerinin ortaya çıkarılması ve bunların uygulanabilir Verimlilik Arttırıcı Projelere (VAP) dönüştürülebilmeleri yukarıda bahsettiğimiz maliyet ve emisyon azalımlarını aynı anda anda etkileyebilecek girişimlerin başında gelmektedir.
Türkiye’deki cam sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların üretim tesislerinin kurulumlarında tecrübe sahibi olan uzman kadromuzla, düzcam üretim proseslerinde ortaya çıkarılabilecek enerji tasarruflarının detaylı analizini yapıp, bunları uygulamak için gerçekçi ve ekonomimik çözümler sunmaktayız.

DÜZ CAM ÜRETİM PROSESİNE ÖZGÜ ENERJİ TÜKETİMLERİ VE VERİMLİLİK SAĞLANABİLECEK ALANLAR

Düzcam üretiminde ton başına yapılan özgül enerji tüketiminin dünya ortalaması 9,5 Gjoul/ton civarındadır. Bu tüketimin %8-15 si doğrudan elektrik enerjisinden, kalan yaklaşık %90’ı ise başta doğalgaz olmak üzere fosil yakıtlardan gelmektedir. Bu sektördeki yeni teknolojik gelişmeler ve iyileştirilmiş işletme uygulamalarıyla özgül enerji tüketimini 7,5 GJoul/ton’a kadar düşürebilmenin mümkün olduğu ve bunun örneklerinin varlığı da bilinmektedir. Üretim prosesindeki aşamaları daha yakından incelersek enerji tasarrufu ve verimliliği potansiyellerinin hangi alanlarda olabileceğini anlayabiliriz.

FIRIN BÖLÜMÜ

Düz cam üretimi için gerekli enerjinin yaklaşık %80-85’i fırın bölümündeki işlemler sırasında tüketilmektedir. Düz cam fırınlarında kum, soda, kireçtaşı başta olmak üzere, belirli özellik ve miktardaki
hammaddelerin karışımı olan cam harmanı yaklaşık 1600°C'de eritilir. Bu işlem sırasında ısı enerjisinin bir bölümü harman malzemesine aktarılırken, kalanı ise fırın duvarlarından etrafa ve baca gazı ile atmosphere bırakılır. Ayrıca bu bölümde yakma havası fanları ve soğutma fanları da elektrik enerjisi tüketmektedirler. Fırının duvarlarından çevresine yayılan ısı enerjisi dış cephelere yerleştirilen büyük panjurlardan içeri alınan dış atmosfer sıcaklığıdaki havayı ısıtıp yükselterek çatılarda bulunan doğal havalandırma çekişlerinden dışarı atılmaktadır.
Fırın bölümünden dışarı atılan ısı enerjisinin büyük bölümü tesisin ısıtlmasında ve absorpsiyonlu chiller’ler ile soğutulmasında kullanılabilme imkanı bulunmaktadır. Ayrıca bu atık enerjinin tarımsal arazilere yakın fabrikalar için seracılıkta kullanılması da planlanabilmektedir.

BANYO BÖLÜMÜ

Banyo bölümü erimiş cama fırında aktarılan ısı enerjinin önemli bölümünün soğutma suyu devrelerine aktarıldığı yerdir. Buraya erimiş halde gelen cam banyoda soğutma kulelerine bağlı soğutma suyu hattındaki suya ısı enerjisinin bir bölümünü aktarır ve kuleye dönen sıcak su kule fanları ile soğutularak ısı enerjisi atmosphere bırakılır. Diğer bir enerji kaybı da banyo yapısından etrafına yayılan ısı enerjisinin, tıpkı fırın binasındaki gibi, cephe panjurlarından giren dış havanın ısınarak çatıdaki doğal havalandırma çekişlerinden dışarı atılmasıyla gerçekleşir.
Banyonun soğutma suyu devresinden atmosfere bırakılan ısı enerjisinin bir bölümü burada bir plakalı ısı eşanjöründen geçirilerek, sıcak su ihtiyacı bulunan tesis içinde yada dışındaki yerlere gönderilirken, soğutma kulelerinin soğutma yükü azaltılarak fanların elektrik enerjisi tüketimi de aynı anda azaltılabilir.

SOĞUTMA BÖLÜMÜ

Bu bölümde cam mamuller dış atmosferden paket klima santralleriyle emilen hava ile soğutulur. Isınan hava genellikle emiş kanalları ile taşınarak bir hücrede taze hava ile karıştırılıp filtrelenerek genellikle mamul ambarının soğuk mevsimlerde ısıtılmasında kullanılabilir. Soğutma bölümündeki ısı enerjisinin, bu bölümde bulunan kontrol ve pano odalarının soğutulması kullanılma imkanı da mevcuttur.

MAMUL AMBARI

Mamul ambarı cam üretim tesinin en büyük bölümünü oluşturmaktadır. Üretilen düz cam mamulleri burada stoklanır ve belli bir sıcaklık ve nem oranı aralığında tutulması zorunlu bir mahaldir. Mamul camın 50-60 C derece cıvarındayken ambara girmesi buranın ısınmasıyla sonuçlanır. Ancak dış hava sıcaklığına ve üretimin yoğunluğuna bağlı olan burada iç ortam sıcaklığını kontrol etmek zordur. Kış aylarında mamul ambarının ısıtılmasına ihtiyaç duyulurken, yaz aylarında çalışan personel için uygun iç hava sıcaklık ve nem koşullarını sağlamak zorlaşmaktadır.

DİĞER SİSTEMLER

1. Düz cam üretim tesislerinde cam üretimin her aşamasında basınçlı havaya ihtiyaç duyulduğundan basınçlı hava boruları fabrikanın her yerinde görülebilir. Bu uzun boru hatları boyunca yaşanabilecek hava kaçakları da enerji kayıplarına neden olabilmektedir. Bu hatlarda yapılacak enerji etütleri de elektrik enerjisi tüketimlerinin azaltılmasına katkı sağlayacaktır.
2. Cam karışım hammaddeleri ve kırık cam taşıma bantlarında yapılacak etütlerde özellikle eski teknolojilerin kullanıldığı tesislerdeki yapılacak detaylı enerji verimliliği etüdünün bir parçasını oluşturması gerekmektedir.